Kinh nghiệm du lịch chinh phục đèo Mã Pí Lèng Hà Giang – Tứ đại đỉnh đèo

Mã Pí Lèng Hà Giang hiện đang là một điểm đến du lịch cực kỳ nổi tiếng trong năm nay. Đứng trên con đèo này, du khách có thể chiêm ngưỡng cảnh đẹp thiên nhiên hùng vĩ của cao nguyên đá Đồng Văn lẫn dòng sông Nho Quế xanh ngắt uốn lượn. Nếu bạn đang có ý định đến địa điểm này thì đừng bỏ qua bài viết này của Ttravel nhé!  

Giới thiệu đèo Mã Pí Lèng Hà Giang

Lịch sử đèo Mã Pí Lèng Hà Giang

Tên gọi Đèo Mã Pí Lèng có nghĩa là “sống mũi con ngựa” theo ngôn ngữ của đồng bào H’mông. Câu chuyện lịch sử của ngọn đèo đèo Mã Pí Lèng nổi tiếng với địa hình hiểm trở cùng nhiều con dốc thẳng đứng luôn là chủ đề lý thú mà nhiều hướng dẫn viên kể cho khách du lịch. Ít ai biết rằng, con đường uốn lượn quanh co dẫn đến đèo đã được xây dựng từ công sức của 1300 thanh niên xung phong và 1000 dân công của 16 dân tộc vùng núi nước ta từ những năm 60. 

Xem thêm: Đến Ngay 12 Địa Điểm Du Lịch Lào Cai Tuyệt Đẹp Khiến Bạn Mê Mẩn

Trải qua 11 năm gian khổ vất vả, con đường Hạnh Phúc được khánh thành vào ngày 15/6/1965. Thậm chí đã có 17 thanh niên đối mặt với nguy hiểm, treo mình trên vách núi cheo leo để xây dựng đoạn đường đèo đi qua Mã Pí Lèng trong suốt 11 tháng ròng rã. Để có một con đường đèo đẹp đẽ như hiện nay, biết bao con người anh dũng đã phải hy sinh cả máu, mồ hôi và nước mắt.

Xem thêm: Tham quan nông trại Chimi Farm tuyệt đẹp tại Mộc Châu

Địa chỉ và hướng dẫn đường đi đến đèo

Đèo Mã Pí Lèng ở Hà Giang nằm ở quốc lộ 4C, thuộc xã Pả Vi và Pải Lủng, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Đèo nối liền thị trấn Đồng Văn và thị trấn Mèo Vạc. Để đến đây, du khách có thể di chuyển theo 2 cung đường. Thứ nhất, xuất phát từ thủ đô Hà Nội, bạn chạy theo hướng cầu Thăng Long, rẽ về Việt Trì (Phú Thọ) rồi đi qua địa phận Tuyên Quang là sẽ đến Hà Giang.

Xem thêm: 15 món ăn đặc sản Mộc Châu hấp dẫn, làm quà ý nghĩa cho người thân

Ngoài ra, còn một cách khác dành cho những du khách ở gần phía Sơn Tây. Bạn đi từ cầu Trung Hà, khi thấy Cổ Tiết thì rẽ phải rồi đi hết cầu Phong Châu. Đến thị xã Phú Thọ, Đoan Hùng, bạn chạy tiếp theo quốc lộ 2 đến Tuyên Quang. Đích đến Hà Giang nằm ngay trước mắt bạn.

Xem thêm: Review chi tiết Đồi chè Trái Tim Mộc Châu mới nhất 2022

Thời điểm đẹp nhất để phượt đèo Mã Pí Lèng Hà Giang

Nếu đi du lịch đèo Mã Pí Lèng, bạn không cần phải quá quan tâm mùa nào đẹp nhất trong năm. Bởi lẽ, dù ở bất kỳ thời điểm nào, Mã Pí Lèng đều có những vẻ đẹp riêng độc đáo và nên thơ. Nếu bạn muốn chụp hình cùng vườn mận, vườn đào, hãy đến đây vào những ngày đầu năm từ tháng 1 – tháng 3. Khu vườn ngập tràn hoa sẽ là một background tuyệt vời “triệu like” dành cho bạn. 

Xem thêm: Bỏ túi kinh nghiệm du lịch Mộc Châu 2022

Vào tháng 4, trải nghiệm Hà Giang nổi tiếng với chợ tình Khâu Vai thú vị mỗi năm chỉ diễn ra một lần. Đến đây, bạn sẽ được hòa mình vào không khí lễ hội sống động và tìm hiểu thêm nét đẹp truyền thống của các cặp đôi vùng cao nguyên. Đến tháng 5, dòng sông Nho Quế chuyển sang sắc xanh ngọc bích tuyệt đẹp sẽ mang đến cho bạn một trải nghiệm tuyệt vời. Nếu bạn yêu những thửa ruộng mùa lúa chín rực rỡ, hãy đến đèo Mã Pí Lèng vào tháng 9. Còn tháng 10, tháng 11 là tháng của loài hoa tam giác mạch Hà Giang và tháng 12 là mùa hoa cải vàng ươm.

Lựa chọn phương tiện để chinh phục đèo Mã Pí Lèng

Xe khách

Có nhiều phương tiện để di chuyển đến đèo Mã Pí Lèng Hà Giang, một trong số đó là xe khách. Đây là lựa chọn được nhiều du khách yêu thích vì sự tiện lợi và giá thành phải chăng. Xe xuất phát từ bến xe Mỹ Đình từ khoảng 5h sáng – 9h tối. Bạn có thể linh động lựa chọn khung giờ hợp lý. Giá vé dao động khoảng từ 150.000 VNĐ đến 220.000 VNĐ/người tuỳ loại xe và hãng xe.

Xem thêm: Khu du lịch Happy Land Mộc Châu – Thiên đường nghỉ dưỡng ở Tây Bắc

Xe khách phù hợp với những đoàn ít người và mang ít hành lý. Bạn chỉ cần lên xe, ngủ một giấc và khi mở mắt ra là đã đến nơi mà không phải lo lắng tìm đường hay gồng mình lái xe. Nhược điểm khi đi xe khách là bạn phải phụ thuộc vào lịch xe chạy và không được dừng dọc đường để ngắm cảnh hay thưởng ngoạn.

Xe máy

Xe máy cũng là phương tiện được nhiều bạn trẻ lựa chọn khi du lịch đèo Mã Pí Lèng ở Hà Giang. Đặc biệt, những tín đồ đam mê phượt Hà Giang lại càng yêu thích xe máy vì sự tiện lợi và linh động. Bạn có thể khởi hành bất cứ lúc nào, dừng chân ở bất cứ nơi đâu. Tuy nhiên, xe máy chỉ dành cho những ai có tay lái vững vì đường đèo rất khó đi và có nhiều xe to khá nguy hiểm.

Xem thêm: Mùa hoa Ban Trắng nở rộ trên Đà Lạt và cung đường ngắm hoa tuyệt đẹp

Xe oto

Nếu đoàn bạn đi đèo Mã Pí Lèng có đông người thì hãy chọn xe ô tô. Đi xe ô tô vừa chở được nhiều hành lý lại cho bạn sự chủ động giống như khi đi xe máy. Không những thế, phương tiện này còn an toàn hơn và có thể che nắng, che mưa vô cùng tiện lợi cho trẻ em và người già. 

Xem thêm: Hoa Sơn Điền Trang Đà Lạt – Điểm check in mới gây bấn loạn giới trẻ

Vật dụng cần thiết khi chinh phục đèo Mã Pí Lèng

Trang phục

Kinh nghiệm du lịch Hà Giang đèo Mã Pí Lèng, bạn nên ưu tiên trang phục gọn nhẹ, phù hợp với điều kiện thời tiết. Nếu là mùa nắng, hãy chuẩn bị áo khoác mỏng phòng trường hợp sương xuống buổi tối khá lạnh. Đồng thời, đừng quên mang áo quần dài tay vì Hà Giang có nhiều côn trùng. 

Ngoài ra, bạn nên ưu tiên giày thể thao có độ ma sát tốt, chống trơn trượt và tuyệt đối không mang giày cao gót hay dép bệt vì sẽ phải di chuyển rất nhiều. Nếu đến đây vào mùa đông, hãy chuẩn bị quần áo ấm có tác dụng giữ nhiệt và chắn gió. Đặc biệt, đừng quên trang bị đầy đủ găng tay, boot, khăn quàng cổ vì nhiệt độ trên cao rất lạnh và càng về đêm càng xuống thấp. 

Xem thêm: Review du lịch thị trấn Nông trường Mộc Châu từ A đến Z

Đồ ăn

Suốt dọc đoạn đường đèo Mã Pí Lèng Hà Giang không có quán xá như ở thành phố. Vì thế, hãy mang theo một số đồ ăn nhanh, bánh kẹo, bánh mì và nước uống phòng khi đói bụng. Đây chính là thứ bạn nhất định không thể thiếu khi muốn du lịch tự túc tại Hà Giang.

Thuốc men

Bên cạnh trang phục và đồ ăn là hai yếu tố cơ bản, thuốc men cũng là vật dụng bạn cần chuẩn bị để chuyến du lịch vòng quanh Hà Giang trọn vẹn và an toàn. Hãy chuẩn bị thuốc đau bụng, thuốc hạ sốt, thuốc dị ứng, thuốc đau đầu, bông y tế, băng gạc, cồn sát khuẩn, kem bôi chống côn trùng,… 

Xem thêm: Review khu du lịch Rừng Thông Bản Áng Phoenix Mộc Châu thơ mộng

Một số vật dụng khác

Một số số vật dụng khác khi du lịch đèo Mã Pí Lèng ở Hà Giang là giấy tờ tùy thân, bằng lái xe (nếu bạn tự lái), đồ bảo hộ đi phượt, xăng dự trữ,… Đồng thời, đừng quên mang theo những món đồ sửa xe tạm thời như keo dán, lốp dự phòng, bơm, miếng vá vì ở đây không có tiệm sửa xe dọc đường. 

Trải nghiệm du lịch đèo Mã Pí Lèng Hà Giang hùng vĩ non sông

1. Đi thuyền trên sông Nho Quế

Nếu đứng từ đèo Mã Pí Lèng nhìn xuống thấy sông Nho Quế Hà Giang đẹp 10 thì khi đi thuyền dọc con sông, bạn mới thấy nơi đây đẹp đến 100, 1000 lần. Dòng Nho Quế uốn cong mềm mại như dải lụa bao quanh ngọn núi hùng vĩ. Ngồi trên thuyền và thả hồn theo dòng sông, bạn sẽ được ngắm hẻm Tu Sản tuyệt đẹp – hẻm vực sâu nhất Đông Nam Á.

Giá một lần thuê thuyền là từ 100.000 – 150.000 VNĐ/người/lượt. Mỗi chiếc có thể chở từ 4 – 8 vị khách một lần nên nếu chia ra trên đầu người thì đây là mức giá cực kỳ rẻ. Tuy nhiên, bạn nên liên hệ đặt thuê trước để tránh phải chờ đợi và hết thuyền vào mùa du lịch cao điểm nhé. 

Xem thêm: Kinh nghiệm tham quan thác Chiềng Khoa Mộc Châu từ A đến Z

Ngoài đi thuyền tự lái, bạn cũng có thể trải nghiệm tự chèo kayak trên dòng Nho Quế rất độc đáo. Giá thuê thuyền kayak dao động trung bình từ 100.000 – 150.000 VNĐ/người. Bạn sẽ được thoải mái chèo trong 30 phút. Đây chắc chắn sẽ là trải nghiệm thú vị mà bạn khó lòng tìm được ở nơi nào khác.

Xem thêm: Review khu du lịch thác Dải Yếm Mộc Châu nên thơ hữu tình

2. Chinh phục những con dốc và đèo cực kỳ hùng vĩ

Nhắc đến đèo Mã Pí Lèng Hà Giang làm sao có thể bỏ qua những con dốc quanh co và vách núi dựng đứng hiểm trở. Đèo gồm có 9 khúc cua với những vách đá tai mèo dựng thẳng. Dọc đường đi, bạn sẽ thấy một bên là núi một bên là vực sâu thăm thẳm. Đừng quên dừng lại chụp hình check in với khúc cua Hạnh Phúc, dốc 9 Khoanh, Dốc Thẩm Mã, Dốc Bắc Sum, Dốc Cổng trời Quản Bạ nhé. 

3. Khám phá văn hóa vùng cao

Chinh phục đèo Mã Pí Lèng ở Hà Giang, bạn sẽ được đặt chân đến những ngôi làng của người đồng bào vùng cao Tây Bắc. Đến rồi mới thấy nét văn hóa nơi đây đặc trưng và thú vị đến nhường nào. Từ trang phục, kiến trúc nhà cửa, cách đi đứng nói chuyện cho đến đời sống tín ngưỡng tâm linh đều có nhiều điều thú vị. Bạn sẽ được thưởng thức những món ăn đặc sản của người đồng bào như canh da trâu, chẩm chéo, cơm lam, rượu sâu chít.

Xem thêm: Thung Lũng Mận Nà Ka Mộc Châu – Tiên cảnh chốn trần gian

Không những thế, du khách đến đây còn được khoác lên mình bộ trang phục truyền thống của dân tộc miền núi, đội nón, đội khăn hay mang những món trang sức làm bằng bạc lấp lánh. Đến cuối ngày, bạn sẽ được tham gia quây quần bên ngọn lửa bếp ấm áp và thưởng thức vũ điệu trên mây của những cô gái H’mông.

4. Check in các địa danh nổi tiếng

Vượt qua đoạn đường đèo Mã Pí Lèng hiểm trở, bạn sẽ được chiêm ngưỡng vô vàn cảnh đẹp hùng vĩ của vùng đất Tây Bắc. Đó là cột cờ Lũng Cú, Dinh Thự Nhà Vương – Vua Mèo, Phố Cổ Đồng Văn, nhà của Pao Hà Giang,… Mỗi địa điểm gắn liền với một câu chuyện lịch sử ý nghĩa không chỉ đối với người dân đồng bào mà còn là cả nước.

Bên cạnh đó, đèo Mã Pí Lèng còn nổi tiếng với nhiều địa điểm tuyệt đẹp được thiên nhiên ban tặng. Đừng quên dừng chân ở mỏm đá cheo leo giữa vách núi hay hòa mình giữa thửa ruộng bậc thang vàng ươm mùa lúa chín khi đến đây nhé.

5. Chụp ảnh vào các mùa hoa

Mỗi mùa, Hà Giang lại rực rỡ bởi những loài hoa khác nhau. Nếu bạn thích sắc vàng ươm tươi mát, hãy đến đây vào những tháng cuối năm, từ tháng 11 –  tháng 12. Còn nếu bạn muốn hòa mình cùng sắc trắng tinh khôi của hoa mận, hoa đào thì đừng bỏ qua thời điểm đầu năm. Đứng giữa khu vườn tràn ngập hoa cỏ, chắc chắn bạn sẽ có những bức hình sống ảo cực đẹp mà chẳng cần dùng thêm hiệu ứng.

Các địa điểm check in tuyệt đẹp tại đèo Mã Pí Lèng Hà Giang

Mỏm đá tử thần

Để đến được đây, bạn sẽ phải vượt qua đèo Mã Pí Lèng, một con đèo nổi tiếng và đầy thử thách với những khúc cua gấp người và những con đèo dốc thẳng đứng. Tuy nhiên, khi bạn vượt qua được những khó khăn đó, thì cảm giác hưng phấn và thỏa mãn sẽ khiến bạn quên hết những khó khăn đã trải qua.

Mỏm đá tử thần là một ngọn đồi cao, được bao phủ bởi những tảng đá lớn, hình dáng như những ngọn núi nhỏ. Cảnh tượng đẹp và hoang sơ của nơi này khiến cho bất kỳ ai đến đây cũng không thể giấu được sự ngạc nhiên và thích thú.

Nếu bạn hứng thú với địa điểm nguy hiểm này thì Hoàng Sù Phì Hà Giang chính là điểm đến mà Ttravel gợi ý cho bạn khi phượt Hà Giang.

Xem thêm: HOÀNG SU PHÌ, HÀ GIANG CÓ GÌ MÀ NỔI TIẾNG ĐẾN THẾ? KINH NGHIỆM DU LỊCH 2023

Từ trên đỉnh đồi, bạn có thể nhìn thấy toàn cảnh của thung lũng, những con sông xanh ngắt và những cánh đồng chín mùa. Cảm giác thoáng đãng và yên tĩnh bao trùm lên không gian, khiến bạn có thể thư giãn và tận hưởng cảm giác yên bình.

Không chỉ có cảnh quan tuyệt đẹp, Mỏm đá tử thần còn là nơi để bạn trải nghiệm những hoạt động thú vị như leo núi, chinh phục những tảng đá, hay đơn giản chỉ là tản bộ khám phá.

Khi đến Mỏm đá tử thần, bạn sẽ không chỉ được trải nghiệm vẻ đẹp hoang sơ và thử thách của đèo Mã Pí Lèng, mà còn cảm nhận được tinh thần phiêu lưu và khám phá của một phượt thủ.

Quán cà phê Panorama

Với tọa độ đắc địa trên đèo Mã Pí Lèng, quán cà phê Panorama mang đến cho du khách một cái nhìn toàn cảnh về một trong những con đường đèo đẹp nhất Việt Nam. Từ đó, bạn có thể nhìn thấy những dãy núi phủ đầy mây và gió thổi qua, tạo nên một không gian rộng lớn và hoang sơ.

Quán cà phê Panorama cũng có thiết kế độc đáo với kiến trúc gỗ đậm chất dân tộc và có các sân thượng rộng lớn. Hãy lựa chọn một chỗ ngồi ở sân thượng để tận hưởng không khí mát mẻ của vùng núi cao Hà Giang cùng với tách cà phê đen nóng hổi.

Cà phê tại quán có vị đậm đà, thơm ngon và được pha chế đúng cách. Đặc biệt, giá cả cũng rất hợp lý. Ngoài ra, quán còn có các loại đồ uống khác như trà, nước ép trái cây và đồ ăn nhẹ để khách hàng có thể thưởng thức.

Đi thuyền trên sông Nho Quế Hà Giang

Bạn sẽ có trải nghiệm tuyệt vời khi đi thuyền trên sông Nho Quế ở Hà Giang, nơi bạn có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh vùng đất đầy núi non của Hà Giang. Nước sông trong veo và mát mẻ, cùng với các đồi núi xanh um tưởng chừng như không có điểm dừng lại, cảm giác thư thái và yên bình chưa từng có ở thành phố đông đúc, nhộn nhịp.

Đi thuyền trên sông Nho Quế và đến đèo Mã Pí Lèng, bạn sẽ cảm nhận được sự kết nối giữa con người và thiên nhiên. Những con thuyền trôi dần trên dòng sông rộng lớn, chỉ nghe tiếng nước chảy êm đềm và tiếng gió thổi nhẹ nhàng. Cái cảm giác đang sống giữa một không gian tự nhiên tuyệt đẹp khiến bạn không thể không yêu quý sự tinh tế và thanh bình của nó.

Từ trên thuyền, bạn có thể thấy rõ đỉnh núi cao ngất và mênh mông. Các thác nước trắng xóa đổ xuống từ trên cao, tạo thành những bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp. Chắc chắn bạn sẽ không thể nào quên được những cảm xúc khi nhìn thấy tất cả những điều đó từ trên chiếc thuyền nhỏ bé.

Đến đèo Mã Pí Lèng ăn gì? Ở đâu?

Thưởng thức các món đặc sản Hà Giang tại đèo Mã Pí Lèng

Đến đèo Mã Pí Lèng Hà Giang nhất định phải thưởng thức đặc sản gì. Chắc hẳn đây là điều mà không ít du khách tò mò muốn biết. Có cơ hội đến đây, nhất định không nên bỏ qua những món ăn đặc sản Hà Giang như thắng cố, thịt trâu gác bếp, lạp xưởng, xôi ngũ sắc, rêu nướng, bánh cuốn trứng, cháo ấu tẩu, thắng dền, bánh tam giác mạch,…

Dọc đoạn đường đèo Mã Pí Lèng không có quá nhiều quán ăn để bạn lựa chọn. Tuy nhiên, dưới đây là một số địa chỉ được khá nhiều du khách đánh giá tốt:

• Quán Tiến Nhị: Nằm đối diện phố cổ và chợ cổ Đồng Văn, Hà Giang
• Quán Bà Tú Lan: 125, Tổ 3, Đồng Văn, Đồng Văn, Hà Giang
• Mã Gà Quán: Chợ Mới, Đồng Văn, Hà Giang.
• Quán cháo Mộc Nhiên: 140, Tổ 2, Đồng Văn, Hà Giang
• Bán cuốn nóng Bà Hà: 31 Phố Cổ, tỉnh Hà Giang
• Thư Bò – Lẩu thắng cố 2: Tổ 7, Đồng Văn, Hà Giang

Gợi ý nơi lưu trú giá rẻ, view đẹp, an toàn

Nếu muốn chiêm ngưỡng trọn vẹn vẻ đẹp đèo Mã Pí Lèng ở Hà Giang và hòa mình cùng thiên nhiên nơi đây, bạn nên dành một đêm nghỉ lại tại các căn homestay, khách sạn. Một số địa chỉ bạn có thể tham khảo là:

• Nhà Cổ Homestay: Số 10, Đồng Văn, Hà Giang 
• A Sấn Homestay: Pả Vi Hạ, Pả Vi, Mèo Vạc, Hà Giang
• Ong Vàng Mèo Vạc: hùng Pủa, Mèo Vạc, Mèo Vạc, Hà Giang
• Góc Xưa Guesthouse: 28 Tổ 1, Mèo Vạc, Mèo Vạc, Hà Giang
• Mèo Vạc Clay House:  Pả Vi Hạ, Pả Vi, Mèo Vạc, Hà Giang
• Khách sạn Hà Giang Mr Hung Hotel Meo Vac: Đường 182, Mèo Vạc, Hà Giang
• Khách sạn Hà Giang Dream Hostel: 59A Nguyễn Thái Học, Hà Giang

Những câu hỏi thường gặp khi đến đèo Mã Pí Lèng Hà Giang

Đèo Mã Pí Lèng cao bao nhiêu?

Đèo Mã Pí Lèng là một con đèo nằm trên tuyến đường cao tốc Hà Giang – Cao Bằng, tại địa phận huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Đèo Mã Pí Lèng có độ cao khoảng 1.500 mét so với mực nước biển và được xem là một trong những con đèo nguy hiểm nhất ở Việt Nam. Độ dốc của đèo này rất dữ, với những khúc cua hiểm trở, nhiều vách đá dựng đứng và sự thay đổi địa hình khó lường, nên đây cũng là điểm thu hút đông đảo du khách đến thách thức bản thân và chiêm ngưỡng cảnh đẹp của vùng núi đá Hà Giang.

Đèo Mã Pí Lèng nguy hiểm như thế nào?

Đèo Mã Pí Lèng là con đèo nguy hiểm nhất tại Việt Nam, có độ cao 1.500m so với mực nước biển và độ dốc khá dữ. Hiện nay, có các biện pháp an toàn đã được áp dụng như bố trí rào chắn bảo vệ, lắp đặt hệ thống hầm đèn và tường kính cường lực, nâng cao độ bám và gia cố mặt đường, giúp giảm thiểu nguy cơ tai nạn giao thông.

Tuy nhiên, vẫn có nhiều người bị tai nạn trên con đường này do nhiều nguyên nhân như việc lái xe thiếu kinh nghiệm, tốc độ điều khiển xe không đúng, không tuân thủ quy tắc giao thông, hoặc do khả năng thời tiết và địa hình khắc nghiệt tại đèo Mã Pí Lèng.

Hẻm Tu Sản ở đâu?

Với chiều cao vách đá lên tới 700-800m, chiều dài 1,7km và độ sâu gần 1 cây số, Hẻm Tu Sản được xem là “đệ nhất hùng quan” và là một trong những danh thắng kỳ vĩ độc nhất của vùng cao nguyên đá Đồng Văn, tỉnh Hà Giang, Việt Nam.

Hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn có thêm nhiều thông tin hữu ích về đèo Mã Pí Lèng Hà Giang. Thiên nhiên nước ta đẹp lắm, hãy dành thời gian đến đây ít nhất một lần để tận hưởng khung cảnh vừa nên thơ vừa kỳ vĩ của núi rừng Tây Bắc nhé. Chúc bạn và gia đình sẽ có một chuyến du lịch vui vẻ và hạnh phúc bên nhau!

Đừng quên Ttravel là trang cung cấp và cập nhật thông tin mới nhất về du lịch khắp mọi miền. Theo dõi Ttravel để biết thêm nhiều thông tin hữu ích nhé.